محمد لسانی کارشناس فضای مجازی در گفت و گو با خبرنگار سرویس اجتماعی سیرجان خبر در خصوص شبکه های اجتماعی گفت: پایگاه اینستاگرام به عنوان یکی از زیرمجموعه های کمپانی فیسبوک، دارای رشد وگسترده بسیار زیاد در حوزه شبکه های اجتماعی عکس محور است و یک دامنه از حلقه های دوستان و دوست یابی را محقق می‌کند، درعین اینکه بروز و ظهور شخصی را باتکیه بر حوزه های مد و موج سازی هنری و اجتماعی پیگیری می‌کند.
وی در ادامه افزود:در کشور ما هم از سال ۹۵، شبکه اجتماعی اول است و دوسال و نیم می‌گذرد که تمرکز و پیش تازی خود را جلو می‌برد و از سال ۸۹ تا ۹۵، به مدت ۶ سال، شبکه اول اجتماعی ایرانیان، ایرانی بود و یعنی کلوب و فیس نما دو شبکه اجتماعی داخلی بودند و ایرانیان از لحاظ حجم و گستره استفاده بعد از شبکه های دیگر از آن استفاده می‌کردند.
لسانی خاطرنشان کرد:از سال ۹۵، این سلطه گری داخلی شکسته شد و شبکه اینستاگرام اول شد و شاهد تشدید رشد و پیشروی در عرصه ی ایرانی، بعد از فیلترینگ تلگرام هستیم و چنان که به اذعان اغلب پیمایش های صورت گرفته داخلی و خارجی، پس از فیلترینگ تلگرام، هم ماندگاری استفاده افراد در اینستاگرام و هم گستره کاربران اینستاگرام اضافه شده است و برای همین لازم بوددر زمان فیلترینگ تلگرام، یک پیوست موجود بود که چه کاری در خصوص اینستاگرام انجام دهند.
وی گفت:البته دستگاه های تصمیم گیر در آن زمان، دو سناریو داشتند که سناریو اول عملا بسته شدن همزمان اینستاگرام و تلگرام در دی ماه۹۶ بود و سناریوی دوم، زیرساخت ها آماده نیست و شبکه های داخلی قوت نگرفته اند و در خصوص سناریوی دوم بحث بود که تایک سال پس از فیلترینگ تلگرام، فیلترینگ اینستاگرام صورت بگیرد که در دی ماه ۹۷ بحث هایی که مطرح می شود در ذهن خطور می‌کند که سناریوی دوم در خصوص به اینستاگرام دارد اتفاق می افتد.

این کارشناس فضای مجازی اظهار داشت:اینستاگرام این اثرگذاری را دارد یا نه، یا چقدر به خدمت در خصوص بحث های اغتشاش و آشوب پذیری در کشوراست بحث مفصلی است که متاسفانه کارکرد اول اینستاگرام مسائل سیاسی نبوده و نیست اما درکشور ما بخاطر استفاده زیادی که از این شبکه می‌شود، کارکرد های سیاسی آن توسعه پیداکرده و کج کارکردهایی هم برای آن ایجاد شده است و یکی از ویژگی های زیست رسانه ای این است که در فضای رسانه، به خصوص فضای مجازی احساسات تشدید می‌شود، حالا می تواند احساس عشق و محبت و علاقه باشد یا نفرت، که آن هم به خاطر واکنش فیزیولوژیک بدن است.
وی افزود:در رشته سایبر سایکولوژی و روانشناسی سایبری، آمده اند از دو گروه ، یکی درفضای واقعی و یکی در فضای مجازی، تعریف و تمجید کرده اند و وقتی تعریف و تمجید در فضای واقعی از آنها انجام شده است دوپامین که هورمون نشاط و سرخوشی است در مغز آنها شروع به ترشح کرده است، یعنی یک واکنش فیزیولوژیک که سرخوش شوند و خوششان بیاید، حالا همان اتفاق در فضای مجازی اتفاق افتاده و افراد به دلیل این که حس می‌کنند فضا، فضای جهانی است و دیگرانی هم می‌بینند، تا چهل درصد افزایش ترشح هورمون دوپامین صورت گرفته و فرد از تعریف سرخوش تر وخوشحالتر شده است.

لسانی افزود:به همین دلیل در فضای رسانه، هرکاری انجام می دهند که بلاخره توی چشم باشند و از طرف دیگر، اگر کوچکترین توهین و تحقیری به آنها در این فضا صورت بگیرد واکنش هایی که نشان می‌دهند، واکنش‌های احساسی و هیجانی و غیرعقلانی است، به این بحث تشدید هیجانات و احساسات در فضای مجازی می گویند که با توجه به تحقیقات صورت گرفته یک امرطبیعی است.

وی در خصوص اتفاقات اخیر در سیرجان گفت:در این مورد ویدئویی هم که از پسر۲۱ ساله و دختر۱۶ ساله منتشر شده است بنظر می رسد که همین است، یعنی دخترخانم توهینی به آقا پسر انجام داده و آقا پسر به خاطر این که جواب توهین را درفضای مجازی بدهد، بایک رفتار غیرعاقلانه و پرخاشگرانه مبتنی بر هیجانات، این کار را انجام داده و قصد داشته که ثبت و ضبط کند و طرف مقابل را تحقیر رسانه ای کند بنابراین، این مسئله از بعد روانشناسی سایبری قابل تحقیق و بررسی است ومورد خوبی برای پژوهش است.

کارشناس فضای مجازی در ادامه گفت:آن اتفاق که صورت گرفته ربطی به شبکه داخلی یا خارجی بودنش ندارد و اگر اینستاگرام نبود، هر جای دیگری که بود می‌توانست این چنین اتفاقی صورت بگیرد، مهم افرادی اند که بازیگران اصلی اند، یعنی این افراد آموزش ندیده اند و این افراد نمی توانند احساسات خودشان راکنترل کنند و ازطرفی هر رفتار خودشان را رسانه ای می‌کنند و به قول معروف امواج منفی رفتارشان را به جامعه هم منتقل می‌کنند.
وی به تقویت سواد رسانه ای در جامعه اشاره کرد و گفت:لذا اگر بخواهیم راجع به نقش نهادهای مختلف صحبت کنیم، پیش از اینکه نهادهای فنی و زیرساختی بخواهند مسئول باشند، نهادهای فرهنگی و فرهنگ سازی مسئول اند که در باب آموزش رسانه ای و فرهنگ سازی رفتار بهنجار و درست در فضای مجازی کم کاری کرده اند و در این زمینه باید نهضت سواد رسانه ای راه بیفتد چه از طرف کسانی که بازیگر و کنش گرند مثل نوجوانان، جوانان، بزرگسالان که در این فضا حضور دارند و چه از کسانی که ریل گذارند مثل دولت و اینها هم نیاز دارند که سواد رسانه ای مبتنی بر ریل گذاری فنی رسانه ای کشور را مبتنی بر پیوست سواد رسانه ای طراحی کنند و به نظر می‌رسد که در هر دو زمینه ما با کمبود و نقصان مواجه بوده ایم.