به گزارش“سیرجان خبر” به نقل از فارس،محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در آخرین اظهارات خود در خصوص مذاکرات هسته‌ای ایران گفت که مذاکرات اتمی باید ظرف یک سال به مرحله نهایی برسد، این در حالی بود که وی طرح گروه ۱+۵ در آلماتی را نیز به تاریخ پیوسته عنوان کرده و خواستار ارائه دیدگاه جدید از طرف مقابل شد.

وی در عین حال گفت که به مردم ایران اطمینان می‌دهد که هیئت ایرانی در مذاکرات با غرب، درباره اصل غنی‌سازی مذاکره نخواهد کرد.

این جملات کلیات پیام ایران به طرف مقابل در آستانه نشست ژنو پس از گفت‌وگوهای نیویورک را تشکیل می‌دهد. بر این اساس ایران از غرب و آمریکا می‌خواهد که با موضع و برنامه جدید در چارچوب حق غنی سازی برای ایران، پای میز مذاکره بنشیند. چرا که ایران کلیات طرح و برنامه جدید خود را برای ادامه مذاکرات، در آمریکا ارائه کرده است و این انتظار نیز از طرف مقابل می‌رود که از دریچه جدید به این موضوع نگاه کند.

*۲۳ و ۲۴ مهر ایران و ۱+۵ در ژنو رودرروی یکدیگر می نشینند

دومین نشست نمایندگان ایران در دولت یازدهم به ریاست محمد جواد ظریف و گروه ۱+۵ به ریاست کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ،۲۳ و ۲۴ مهرماه در ژنو برگزار خواهد شد. این در حالی است که اوایل این ماه نیز نشست فنی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ریاست علیرضا نجفی در وین برگزار شد و در پایان، مانند نشست وزرای امور خارجه ایران و گروه ۱+۵ در نیویورک، از سوی دو طرف مثبت ارزیابی شد.

*دولت یازدهم حل پرونده هسته‌ای را در نیویورک کلید زد

در سفر اخیر حسن روحانی، رئیس جمهور ایران و محمدجواد ظریف به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل، وزیر امور خارجه ایران با وزیران امور خارجه گروه ۱+۵ دیدار کرد. وی همچنین با همتای آمریکایی خود دیداری دوجانبه نیز داشت.

باراک اوباما و حسن روحانی، روسای جمهور آمریکا و ایران نیز روز ۵ مهر (۲۷ سپتامبر) قبل از بازگشت روحانی به تهران، تلفنی گفتگو کردند که این موضوع، خوشبینی‌هایی در مورد پیشرفت مذاکرات هسته ای ایران و غرب و همچنین روابط ایران و آمریکا ایجاد کرد.

اما باراک اوباما هفته گذشته در دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخست‌ وزیر رژیم اسرائیل گفت که گزینه نظامی در مواجهه با ایران همچنان روی میز است.

در واکنش به این اظهارنظر اوباما، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه‌ با شبکه سی ‌ان ‌ان گفت که «من از این که آقای اوباما زبانی توهین‌آمیز به مردم ایران به کار برد دلسرد شدم.

شما نمی‌توانید با تهدید یک کشور، رابطه‌ای مبتنی بر احترام متقابل با آن برقرار کنید.» رئیس تیم مذاکره‌کننده ایرانی همچنین در آستانه مذاکرات ژنو، تأکید کرد که پیشنهاد آلماتی «طرح به تاریخ پیوسته» است.

در مقابل، وندی شرمن، رئیس احتمالی تیم‌مذاکره‌کننده آمریکایی در جمع سناتور‌های کنگره گفت که «تحریم‌های اصلی نباید برداشته شوند، مگر اینکه همه نگرانی‌ها برطرف شود.» سنای آمریکا هم تأکید دارد که هر چه زودتر قانون جدید تحریم‌های آمریکا برای «به صفر رساندن فروش نفت ایران تا ۲۰۱۵» تصویب شود.

۲۳ و ۲۴ مهر، ژنو میزبان نمایندگان ایران و ۱+۵ خواهد بود و در پایان این دور از گفت‌وگوها که از ۱۱ سال پیش آغاز شده است مشخص می‌شود که آیا آمریکا و غرب مقابل حسن نیت و اظهار تمایل ایران برای حل شدن سریع این موضوع گامی مثبت و عملی بر خواهد داشت، آیا شاهد گام‌های مثبت و همزمان از سوی دو طرف خواهیم بود! و شاید هم تاثیر منفی لابی‌های مخالف گفت‌وگو با ایران در گنگره آمریکا و لابی صهیونیستی و برخی کشورهای عربی بر روند تنش زدایی و اعتماد سازی که از سوی ایران با حسن نیت آغاز شده است و آمریکا نیز مدعی دنبال کردن آن است نمایان شود.

* ۵ مهرماه یازدهمین نشست ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

مذاکرات ایران و آژانس در حالی ۵ مهر در وین برگزار شد  که دور جدید گفت‌ و گوهای ایران و گروه ۱+۵ با حضور وزرای خارجه هفت کشور شامل ایران، آمریکا، روسیه، فرانسه، انگلیس، آلمان و چین عصر پنجشنبه ۴ مهر  به وقت محلی به میزبانی نیویورک برگزار و توافق شد که دور بعدی مذاکرات در روزهای ۲۳ و ۲۴ مهرماه جاری در ژنو برگزار شود.

یازدهمین دور مذاکرات فنی-حقوقی، بین تهران و آژانس با حضور رضا نجفی به عنوان نماینده ایران در محل آژانس به جای سلطانیه برگزار شد، آن هم پس از وقفه‌ای سه ماهه. مذاکراتی که ۱۰ دور آن برگزار شده بود، اما هنوز دو طرف به توافقی دست پیدا نکرده بودند، توافقی که قرار بود حول ‌محور تدوین مدالیته همکاری ایران-آژانس به منظور حل‌و‌فصل سوالات و ابهامات آژانس باشد.

در پایان  نشست یازدهم، «هرمن ناکارتس»، معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی  گفت‌وگوهایش با «رضا نجفی»، نماینده ایران در آژانس را «بسیار سازنده» دانست، ولی به جزییات اشاره‌ نکرد. این در حالی بود که نجفی نیز در گفت‌وگو با رسانه های خارجی  هدف از مذاکرات را رسیدن به یک توافق در اولین فرصت عنوان کرده بود.

خبرگزاری فرانسه نیز در پایان این نشست گزارش داد که ناکارتس روز جمعه پس از گفت‌وگو با نجفی در جمع خبرنگاران گفت: «ما توافق کردیم که بار دیگر در تاریخ ۲۸ اکتبر با یکدیگر دیدار کنیم و در آن زمان گفت‌وگوهای اساسی درباره گام‌های بعدی برای حل همه مسائل باقی مانده را آغاز خواهیم کرد.»

ایران و آژانس تاکنون ۱۱ دور مذاکره کرده‌اند. علی‌ اکبر صالحی رییس کنونی سازمان انرژی اتمی در سال ۱۳۹۰ در زمانی مسئولیت وزارت امور خارجه را برعهده داشت در راستای همکاری، پیشنهاد تدوین مدالیته جدیدی را مطرح کرد که سنگ بنای دور جدید مذاکرات شد.

طبق مدالیته یا برنامه عمل سال ۲۰۰۷ یا همان سند INFCIRC/711، شش مساله باقیمانده ( سانتریفیوژهای پی یک و پی ۲، آزمایشات پلوتونیوم، سند اورانیوم فلزی، منشاء آلودگی، پلونیوم ۱۱۰ و معدن گچین در سال ۲۰۰۸ حل و فصل شد و محمد البرادعی  مدیر کل قبلی آن را به شورای حکام گزارش کرد.

هر چند یوکیا آمانو، مدالیته ۲۰۰۷ را کامل اعلام نکرد، ولی ایران برای نشان دادن حسن نیت خود وارد مذاکراتی شد که هدف آن دستیابی به مدالیته جدید بود.

یک ماه پس از طرح این پیشنهاد از سوی صالحی، هرمن ناکارتس معاون پادمان مدیرکل آژانس که معمولا ریاست تیم مذاکره کننده این نهاد با تهران را برعهده دارد، به دعوت جمهوری اسلامی در یک سفر پنج روزه از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرد.

ناکارتس در آن سفر همراه معاونین خود از نیروگاه اتمی بوشهر، تاسیسات غنی سازی نطنز و فردو، تاسیسات اصفهان شامل کارخانه تولید میله های سوخت و نیز رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک و کارخانه تولید آب سنگین اراک بازدید کرد.

در آن سفر، جمهوری اسلامی ایران برای نشان دادن حسن نظر خود در اقدامی بی سابقه حتی اجازه بازدید از سایت تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته را نیز به معاون مدیرکل داد.

ناکارتس در آن سفر، دو دستور کار مذاکراتی اعمال ترتیبات پادمان در تاسیسات فردو و دیگری پیگیری موضوع مطالعات ادعایی را داشت.

وی بهمن ماه سال ۱۳۹۰ نیز به عنوان رئیس گروه مذاکره کننده آژانس برای حضور در دور اول گفت وگوها، سفر سه روزه ای به تهران داشت.

سه هفته پس از آن (اول اسفند ماه ۱۳۹۰)، ناکارتس برای حضور در دور دوم گفت و گوهای ایران و آژانس سفری ۲ روزه به تهران انجام داد.

پس از آن، چند دور مذاکرات در وین برگزار شد تا اینکه اول خرداد ماه سال گذشته آمانو سفری یک روزه به تهران داشت که ناکارتس نیز در این سفر وی را همراهی کرد.

مذاکرات برای دستیابی به مدالیته جدید در وین و تهران ادامه یافت، ولی از نشست شورای حکام در آذر ماه سال گذشته این گفت وگوها وارد مرحله جدیدی شد.

مدیرکل آژانس در آن نشست تاکید کرد که این نهاد در پی توافق با ایران در مورد یک مدالیته برای حل و فصل موضوعات باقی مانده است.

آمانو با اشاره به اینکه آژانس قویا مصمم به گفت‌وگو است، تصریح کرد: فرصت حل و فصل دیپلماتیک موضوع هسته ای ایران فراهم شده است و همه باید از آن استفاده کنیم.

در پی این اظهار نظر آمانو، هفتمین دور مذاکرات در تهران برگزار شد. ناکارتس که ریاست تیم هفت نفره آژانس در این دور از مذاکرات را برعهده داشت، هنگام بازگشت به وین تاکید کرد که انتظار داریم دیدگاه شکل یافته در مذاکرات را نهایی و بلافاصله اجرایی کنیم و همچنین ابراز امیدواری کرد مذاکرات آتی به تدوین مدالیته حل و فصل موضوع منجر شود.

بر اساس توافق طرفین، دور هشتم مذاکرات ۲۷ دی ماه سال گذشته در تهران برگزار شد، ولی باز هم توافق نهایی مدالیته جدید عملی نشد.

هرچند ناکارتس هنگام بازگشت به وین اعلام کرد که مذاکرات ادامه می یابد، ولی در عین حال گفت که با توجه به برخی اختلاف نظرها در این دور گفت وگوها، نتوانستیم مدالیته جدید را نهایی کنیم.

نهمین دور مذاکرات ایران و آژانس اتمی بهمن ماه سال گذشته در تهران برگزار شد، ولی باز هم مدالیته جدید نهایی نشد و دهمین دور مذاکرات نیز ۲۵ اردیبهشت در وین برگزار شد که نتیجه‌ای نداشت.

در پی آن، آمانو در نشست شورای حکام در خرداد ماه سال جاری تاکید کرد که مذاکرات به یک دور باطل افتاده است، موضوعی که علی اصغر سلطانیه نماینده پیشین ایران در آژانس نیز بر آن صحه گذاشت.

درست چند روز پس از این گزارش و پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران  آمانو در نخستین اظهار نظرش  تصریح کرد که مدیریت آژانس متعهد به ادامه مذاکرات با رییس جمهوری آینده ایران است. ( به نظر می رسد که نگاه آمانو به مسئله فنی و حقوقی هسته ای ایران کاملا سیاسی بوده است.) بر همین اساس وی در آخرین گزارش خود که ۱۳ شهریور منتشر شد، به نسبت گزارش‌های قبلی خود منعطف‌تر بود و علاوه بر تکرار سئوالات پیشین خود صرفا به افزایش ۱۰۰۰ سانتریفیوژ و تاخیر در راه اندازی راکتور آب سنگین اراک اشاره کرد.

*آخرین مذاکرات ایران و ۱+۵ در دولت دهم فروردین ماه سال جاری برگزار شد

در بعد سیاسی پرونده، آخرین دور گفت‌وگوهای ایران و شش کشور ۵+۱، در دولت دهم، اواسط فروردین ماه سال جاری در آلماتی قزاقستان برگزار شد.

نشستی که در پایان آن در خصوص زمان و مکان دور بعدی گفت‌وگوها توافقی صورت نگرفت.

خرداد سال جاری یازدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری ایران برگزار شد، به نظر می‌رسید که گروه ۱+۵ نیز منتظر انتخابات و تغییرات احتمالی در ترکیب تیم مذاکره کننده بوده است و بر همین اساس بود که پس از انتخاب روحانی، کاترین اشتون در تماسی تلفنی به ظریف رسما از آمادگی ۱+۵ برای از سرگیری مذاکرات خبر داد.

*دبیری که رئیس شد

حسن روحانی که ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۴ دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بود، ریاست تیم هسته‌ای و مذاکره‌کننده ارشد ایران را با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای بر عهده داشت. دبیری که در دوره حضورش تمام تلاش خود را کرد تا پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل نرود. حال وی مجددا و پس از ۸ سال موضوع را به دست گرفته است تا به نتیجه مورد نظر مردم و نظام برسد. این در حالی است که هشت سال قبل مذاکرات وی و سه کشور اروپایی با زیاده‌خواهی‌های تحمیل شده از سوی واشنگتن به شکست انجامید.

بر همین اساس بود که موضوع هسته‌ای از شورای امنیت ملی به ریاست جمهوری و در نهایت به وزارت خارجه منتقل شد تا مستقیما از طریق دیپلمات‌های این وزارت خانه پیگیری شود. حال باید دید که دولت و تیم جدید می‌تواند این موضوع را از زیر بار فشار تحریم‌های بین‌المللی، توام با حفظ حقوق حقه ملت ایران در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای خارج کند.

در زیر نگاهی داریم به فراز و فرود و تحولاتی که در ۱۱سال گذشته در خصوص موضوع هسته‌ای ایران رخ داده است:

*حق غنی‌سازی؛ موضعی که هیچگاه از آن عدول نشد

این موضوع پس از گذشت ۱۱ سال و پشت سر نهادن فراز و فرودهای فراوان هنوز به عنوان یکی از سوژه‌های داغ و حساس بین‌المللی دنبال می‌شود.

در یک طرف ایران و در طرف دیگر گروه ۱+۵ متشکل از فرانسه، انگلیس، آمریکا، روسیه، چین( قدرت‌های هسته‌ای جهان و ۵ عضو دائم شورای امنیت) و آلمان که به منظور انجام مذاکره و حل این موضوع از سوی شورای حکام تشکیل شده است حضور دارند.

در سال ۸۶ پرونده ایران از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت فشار برخی کشورهای غربی به شورای امنیت ارجاع داده شد. امری که از نظر اکثر کارشناسان اقدامی کاملا غیر قانونی بود، چرا که ایران متعهد به پیمان NPT بوده و فعالیت‌هایش زیر نظر آژانس بین‌المللی اتمی انجام می‌شد و هرگز بازرسان آژانس و یا دبیر کل این آژانس گزارشی مبنی بر عدول ایران از قوانین آژانس و یا جلوگیری رسمی از حضور و بازدید بازرسان این آژانس ارائه نداده بودند و ارجاع پرونده هسته‌‌ای ایران به شورا امری کاملا غیر قانونی محسوب می‌شد.

ایران که همواره بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای خود تاکید کرده است در مهر ماه ۸۲ به منظور همکاری با آژانس و اثبات حسن نیت خود در توافق با ۳ کشور انگلیس، فرانسه و آلمان که آن زمان طرف غربی مذاکره کننده با ایران بودند، بر اساس توافقنامه‌های تهران، بروکسل و پاریس کلیه فعالیت‌ها و مطالعات مرتبط با غنی‌سازی را به حالت تعلیق در آورد، به شرط این که موضوع هسته‌ای ایران در شورای امنیت دنبال نشود.

*توافقنامه تهران:

این توافقنامه در ۲۹ مهر ۱۳۸۲ برابر با ۲۱ اکتبر ۲۰۰۳ به امضا رسید و به موجب آن از تأسیسات اتمی ایران بازرسی‌های گسترده‌ای به عمل آمد و فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم نیز در ایران متوقف شد.

در این مذاکرات ریاست هیئت ایرانی را حسن روحانی و کمال خرازی بر عهده داشتند. ریاست هیئت اروپایی را هم «دومینیک دو ویلپن»، «جک استراو» و «یوشکا فیشر» وزیران خارجه سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان بر عهده داشتند.

*توافقنامه بروکسل:

این توافقنامه در ۴ اسفند ۱۳۸۲ برابر با ۲۳ فوریه ۲۰۰۴ به امضا رسید و ایران متعهد شد ساخت و آزمایش سانتریفیوژهای مورد نیاز برای غنی‌سازی را متوقف کند و اقدام به ساخت قطعات یدکی سانتریفیوژهای موجود در آن زمان را نیز تعلیق کند.

در این مذاکرات ریاست هیئت ایرانی بر عهده حسن روحانی و ریاست هیئت اروپایی بر عهده «خاویر سولانا» بود.

*توافقنامه پاریس:

این توافق‌نامه در ۱۴ نوامبر ۲۰۰۴ برابر با ۱۷ بهمن ۱۳۸۲ در پاریس بین ایران و ۳ کشور فرانسه، انگلیس و آلمان به امضاء رسید و به موجب آن ایران به عنوان اقدامی داوطلبانه در جهت اعتمادسازی و نه به عنوان یک تعهد قانونی پذیرفت که کلیه فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و بازفرآوری مانند ساخت، تولید، نصب، آزمایش، سرهم‌بندی و راه‌اندازی سانتریفیوژهای گازی و فعالیت‌های مربوط به جداسازی پلوتونیم را متوقف کند و در عوض اتحادیه اروپا سعی در پذیرش ایران در سازمان تجارت جهانی نماید.

نماینده مذاکره ‌کننده ایران سیروس ناصری به همراه سفیران وقت ایران در پاریس، لندن و برلین بودند، اما هرگز طرف غربی به تعهدات خود در قبال حسن نیت ایران عمل نکرد.

*از سرگیری غنی‌سازی:

پس از توافقنامه پاریس، ایران اعلام کرد تعلیق داوطلبانه غنی‌سازی به پایان رسیده ‌است و با فک پلمپ، فعالیت‌های UCF اصفهان را تحت نظارت آژانس ادامه می‌دهد.

ایران در ژانویه ۲۰۰۶ در حضور بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تأسیسات مجتمع تحقیقاتی هسته‌ای نطنز را نیز فک پلمپ کرد، اما شورای امنیت در مارس همان سال به ایران یک ماه فرصت داد تا فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کند.

در آوریل ۲۰۰۶ دانشمندان ایرانی موفق به تولید چرخه کامل سوخت هسته‌ای در مقیاس آزمایشگاهی شدند و ایران به کشورهای عضو باشگاه اتمی پیوست.

*تغییر تیم مذاکره کننده هسته‌ای و حضور ۲ ساله لاریجانی در شورای امنیت ملی

بهار ۸۵ در حالی آغاز شد که شورای امنیت در نخستین روزهای این سال با صدور بیانیه‌ای از البرادعی خواست ظرف ۳۰ روز گزارشی درباره پایبندی ایران به درخواست‌های شورای حکام به اعضای این شورا و شورای امنیت ارائه کند.

البته ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سر‌آغاز فعالیت ۵ عضو دائم این شورا به همراه آلمان موسوم به گروه ۱+۵ شد که از مجموع جلسات متعدد آنها در پاریس، لندن و وین سرانجام مجموعه‌ای از مشوق‌ها را که به «بسته پیشنهادی» شهرت یافت در ۱۶ خرداد ۸۵ در اختیار ایران قرار دادند، بسته‌ای که در آن، این ۶ کشور در ازای تاکید بر حق ایران در توسعه انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز و حمایت از ساخت رآکتورهای آب سبک در ایران از طریق پروژه‌های مشترک بین‌المللی و نیز دادن تضمین‌های الزام‌‌‌آور حقوقی چند لایه سوخت به ایران، بر‌اساس مشارکت به‌عنوان یک شریک در یک تأسیسات بین‌المللی در روسیه خواستار از سرگیری اجرای پروتکل الحاقی و تعلیق همه فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی شدند.

هر چند در این طرح همانند طرح ۵ آگوست ۲۰۰۵ به صراحت از توقف چرخه سوخت هسته‌ای داخلی صحبتی به میان نیامده است اما اشاره به بحث تضمین‌های سوختی حاکی از این بود که ایران باید این برنامه را کنار بگذارد.

با اینکه پس از ارائه بسته ۶ ژوئن ۲۰۰۶ هیچ ضرب‌الاجلی برای ارائه پاسخ تهران به آن تعیین نشده بود، جمهوری اسلامی ایران با تعیین کمیته‌های کارشناسی به منظور بررسی این بسته اعلام کرد که ظرف مدت ۴۵ روز یعنی تا ۳۱ مرداد ۸۵ به این بسته پاسخ خواهد داد. اما به دلیل فشارهای اعضای گروه ۱+۵ مبنی بر پاسخ فوری تهران به مجموعه مشوق‌ها بود که تیرماه، علی لاریجانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی در راس هیاتی بلندپایه برای انجام مذاکرات مقدماتی به منظور ارائه پاسخ به بسته پیشنهادی عازم بروکسل شد و پس از دیدار با هیات ۵ کشور (به غیر از آمریکا) به ریاست خاویر سولانا، مسئول وقت کمیته سیاست خارجی اتحادیه اروپایی اعلام کرد که ایران پاسخ مقدماتی خود به بسته را ظرف یک هفته آینده ارائه خواهد کرد.

هیئت‌های طرفین مجددا در ۲۰ تیرماه ۸۵ برابر با ۱۱ جولای ۲۰۰۶ در بروکسل گردهم آمدند هر چند از این مذاکرات نتیجه‌ای برای دو طرف عاید نشد، ولی ایران در خلال این گفتگوها مجتمع آب سنگین اراک را به بهره برداری رساند. این کار، آنها را به تصویب قطعنامه ۱۶۹۶ شورای امنیت برای توقف فعالیت‌های هسته‌ای کشاند.

چند روز پس از این رویداد، یعنی ۱۸ شهریور ۸۵ دبیر وقت شورایعالی امنیت ملی برای دیدار با سولانا راهی وین شد و به مدت ۷ ساعت در کاخ صدر اعظمی اتریش (دفتر کار ولفگانگ شوسل) به گفت‌وگو نشست.

آنها توافق کردند که دیدارهایشان یک هفته بعد در وین ادامه پیدا کند اما ۲۲ شهریور خبر لغو ناگهانی دیدارشان اعلام شد و اگرچه هر دوطرف به صورت جداگانه از دیدار و مذاکرات بعدی‌شان در نیویورک خبر دادند اما این گفت‌وگوها به رغم آنکه هر دوطرف مذاکره کننده آن را مثبت و سازنده توصیف می‌کردند مهرماه ۸۵ متوقف شد و سرانجام وزرای خارجه اتحادیه اروپایی در بیانیه‌ای از پایان رسمی مذاکراتشان با ایران خبر دادند و اعلام کردند، اتحادیه اروپایی گزینه‌ای جز بررسی موضوع ایران در شورای امنیت ندارد که این موضوع زمینه‌ساز صدور قطعنامه‌های تحریم علیه ایران شد.

از این‌رو اعضای گروه ۱+۵ به دلیل آنچه آن را بی‌توجهی ایران به خواسته‌های شورای امنیت عنوان کردند ۲ دی ۸۵ (۲۳ دسامبر ۲۰۰۶) قطعنامه ۱۷۳۷ را که دومین قطعنامه شورای امنیت و نخستین قطعنامه تحریم شورای امنیت بود تصویب کردند.

این چنین شد که علی لاریجانی عازم «برن» پایتخت سوییس شد. مقصد بعدی دبیر شورایعالی امنیت ملی، مونیخ بود، به این ترتیب حاشیه اجلاس امنیتی مونیخ به محل گفت‌وگو‌های مجدد او با خاویر سولانا مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپایی تبدیل شد. پس از آن نیز وی با البرادعی در وین و رومانو پرودی در ایتالیا به گفت‌وگو پرداخت. با این حال چند روز قبل از گزارش آژانس، البرادعی در گزارشی فنی از قطع ۱۰ پروژه همکاری با ایران از میان ۵۵ پروژه خبر داد.

با این وجود، اعضای گروه ۱+۵ که منافع خود را در خطر می‌دیدند یک بار دیگر در لندن گرد هم آمدند تا همچون زمان قبل از تصویب قطعنامه ۱۷۳۷ برای اعمال مرحله دوم تحریم‌ها در قبال تهران به نتیجه برسند که نتیجه این دیدار تصویب قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران در ۴ فروردین‌ماه ۸۶ (۲۳ فوریه ۲۰۰۷) بود.

علی لاریجانی از ادامه کار استعفا کرد تا سعید جلیلی جای وی را در شورای امنیت ملی بگیرد.

*نشست ژنو ۱:

۲۹تیر ماه ۸۷ اولین مرحله نشست ۱+۵ با ایران در ژنو برگزار شد، موضوع مهم در این مرحله طرح «فریز در مقابل فریز» (تعلیق برابر تعلیق) بود که از سوی ۱+۵ ارائه شده بود. طرحی که ایران در مرداد ماه ۸۷ خواستار شفاف شدن آن که به معنای تعلیق توسعه تاسیسات هسته‌ای ایران بود، شد.

طرح پیشنهادی فریز مقابل فریز از سوی ایران اجرایی نشد، چرا که ایران فعالیت صلح آمیز هسته‌ای را حق مسلم خود می‌دانست.

*نشست ژنو ۲

مهر ماه ۸۸ دومین مرحله مذاکرات ایران و نمایندگان کشورهای ۱+۵ برگزار شد. سعید جلیلی در گفت‌وگوهای خود با خاویر سولانا هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نمایندگان سیاسی ۶ کشور در ژنو سوئیس، تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران از حقوق حقه خود به هیچ عنوان منصرف نخواهد شد. ایران پیشنهاد کرد که مذاکرات مبتنی بر موضوعات گسترده‌تر و جهانی باشد.

* نشست ژنو ۳

ایران در پایان این نشست گفت که گفت‌‌وگو را در چارچوب راهبرد ۲ مسیره (فشار و مذاکره) نمی‌پذیرد.

* بیانیه ۳ جانبه تهران در حاشیه نشست گروه ۱۵

۲۷ اردیبهشت سال ۸۹ (۲۰۱۰) بیانیه مشترک ایران، ترکیه و برزیل در خصوص تبادل سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران به امضا رسید. روسای جمهور ایران و برزیل و نخست وزیر ترکیه در تهران طرح تبادل سوخت را تهیه و آن را به آژانس اعلام کردند.

*بیانیه تهران

در مهمترین بند توافقنامه ۱۰ ماده‌ای آمده بود که ۱۲۰۰ کیلو‌گرم سوخت اورانیوم کمتر غنی‌ شده در ترکیه به صورت امانت نگهداری شود، که در مالکیت ایران خواهد بود و ایران و آژانس امکان نظارت بر آن را دارند، متقابلا نیز گروه وین متعهد می‌شود ۱۲۰ کیلوگرم سوخت مورد نیاز راکتور تهران را به ایران تحویل دهد.

با وجود این که گروه وین (آمریکا، روسیه، فرانسه و آژانس) خود مشوق اصلی میانجیگری ترکیه و برزیل شده بودند، اما در نهایت حاضر نشدند تا به توافقنامه تهران متعهد و به مفاد آن عمل کنند.

در پی عدم تعهد گروه وین به توافقنامه تهران، ایران تصمیم گرفت از آن پس در مذاکرات سیاست بسته مقابل بسته را پیش بگیرد و اعلام کرد که فقط در خصوص موضوعات مشترک گفت‌وگو‌ها را دنبال خواهد کرد.

در بسته ایران موضوع هسته‌ای ذکر نشده بود بلکه مباحثی از قبیل امنیتی، منطقه‌ای و … در آن بود. بر این اساس در نشستی که صرفا در خصوص هسته‌ای باشد شرکت نخواهد کرد.

*نشست استانبول ۱

بهمن ماه ۸۹ (۲۰۱۱) نشست گروه ۱+۵ با ایران به میزبانی استانبول برگزار شد.

در دور نخست این مذاکرات ۲ اتفاق مهم رخ داد؛ اول اینکه ایران اجازه نداد غربی‌ها بحث‌های خارج از دستور کار “گفت‌وگو برای همکاری” را مطرح کنند و آنها هم روی این موضوع اصرار نکردند و دوم اینکه ایران پیشنهادهایی عملی برای همکاری در حوزه‌هایی خاص به ۱+۵ ارائه کرد و خواستار پاسخ آنها شد.

دور بعدی مذاکرات در روز دوم بهمن ماه به پایان رسید و به دلیل ناتوانی مذاکره کنندگان غربی از پاسخ به پیشنهادهای مشخص ایران و طرح مباحث فراتر از دستور کار «گفت‌وگو برای همکاری» که در ژنو ۳ مورد توافق قرار گرفته بود، این دور از مذاکرات بی‌نتیجه ماند.

جلیلی در دور سوم مذاکرات (روز دوم) خطاب به خانم اشتون گفت اگر شما به دنبال خرید زمان هستید، ما چنین قصدی نداریم و به حقوق و تکالیف خود در چارچوب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبند هستیم.

*۱۸ شهریور ماه ۹۰ (۲۰۱۱) نامه جلیلی به اشتون

در این نامه اعلام شده است که ایران برای گفت‌وگوهای جدید آمادگی دارد، اما از حقوقش عقب‌نشینی نخواهد کرد و قاطعانه به لزوم تحقق حقوق مشروع و نیز تعهدات بدون هرگونه تبعیضی باور دارد.

۳۰ شهریور ماه ۹۰نشست مدیران سیاسی ۶ کشور برگزار و بیانیه اشتون صادر شد.

در این بیانیه آمده است، امروز من با مدیران سیاسی چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلیس و آمریکا به منظور ارزیابی وضعیت مربوط به موضوع هسته‌ای ایران ملاقات کردم. ما اراده و تعهد خود برای یافتن یک راه حل دیپلماتیک برای این موضوع را مورد تایید مجدد قرار دادیم  بحث خود را روی گام‌های عملی بیشتر به منظور دستیابی به این هدف در سریع ترین زمان متمرکز نمودیم.

*۲۹ مهر ۹۰ (۲۰۱۱) نامه اشتون به جلیلی

اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که در نامه‌ای به ایران اعلام کرده است که قدرت‌های بزرگ آماده هستند در هفته‌های آینده با ایران درباره موضوع هسته‌ای نشست برگزار کنند.

۲۸ آبان ماه ۹۰ (۲۰۱۱)

اشتون خواستار مذاکره با ایران شد. رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا از ایران درخواست کرد تا پیشنهاد مذاکره در خصوص برنامه هسته‌ای خود را بپذیرد. در بیانیه وی آمده است: من از ایران یکبار دیگر درخواست می‌کنم تا به پیشنهادهای من و گروه ۶ (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس بعلاوه آلمان) پاسخ مثبت دهد. اظهارات اشتون پس از تصویب قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شد.

*نشست استانبول ۲

۲۶ فروردین ماه ۹۱ مذاکرات استانبول برگزار شد. در پایان نشست یک روزه استانبول ۲، «کاترین اشتون» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا رسما از حق هسته‌ای ایران سخن گفت.

سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز گفت که طرفین توافق کردند با دستور کار گفت و گو برای تدوین یک مدالیته جامع در بغداد مذاکره کنند.

هیئت‌های شرکت کننده در مذاکرات ایران و ۱+۵ در استانبول در پایان دو دور مذاکره توافق کردند که دور بعدی مذاکرات در ۲۳ می – خرداد – در بغداد برگزار شود.

در مجموع طرفین که گفت‌وگوها را پس از ۱۵ ماه توقف از سر گرفته بودند را مثبت ارزیابی کردند.

*نشست بغداد:

سوم خرداد، ۲۳ می ۲۰۱۲، ادامه گفت‌وگوهای ۱+۵ با ایران بر اساس چارچوبی که پس از نشست استانبول از سوی نمایندگان اشتون و جلیلی تهیه شده است دنبال می‌شود.

با وجود اینکه همگان نشست استانبول را مثبت ارزیابی ‌کردند، مذاکرات بغداد نشان داد که طرف غربی گروه ۱+۵ به هیچ عنوان حاضر نیست گامی در جهت اعتماد سازی بردارد و صرفا می‌خواهد از ایران امتیاز بگیرد و عملا نتیجه از این دور حاصل نشد و ادامه مذاکرات به مسکو موکول شد.

*همزمان با برگزاری مذاکرات دیپلماتیک ایران و ۱+۵ نشست فنی و حقوقی تهران و آژانس بین المللی نیز جریان داشت

بر اساس گزارش آبان ماه یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در آبان ۹۰ و طرح ادعاهای مطالعاتی که دیگر تبدیل به اتهامات مطالعاتی شده است، اول خرداد ۹۱ آمانو راهی تهران شد و در خصوص بازدید از سایت نظامی پارچین با مقامات ایرانی گفت‌وگو کرد.

در ادامه نیز پیش از مذاکرات مسکو دور دیگری از مذاکرات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۱۹ خرداد ۹۱ بر سر بازدید از سایت نظامی پارچین در وین برگزار شد، اما باز هم به نقل از نمایندگان آژانس نتیجه‌ای حاصل نشد. (بازرسان این آژانس با وجود این که در سال‌ ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ از سایت پارچین بازدید کرده‌اند اما تاکنون نیز نتوانسته‌اند مدرکی دال بر گرایش نظامی هسته‌ای ایران در سایت پارچین پیدا کنند.)

انعکاس اظهارات نمایندگان آژانس در فضای حاکم بر رسانه‌های غربی کاملا مشهود بود. جوسازی و جنگ تبلیغاتی از سوی غربی‌ها بر سر عدم پذیرش بازرسی از سایت نظامی پارچین از سوی ایران، تا آستانه نشست مسکو دنبال شد.

پیش از نشست مسکو وزیر امور خارجه روسیه به ایران سفر کرد تا به قول خود در خصوص سوریه با مسئولان ایرانی صحبت کند، هر چند که همگان بر این امر واقف بودند که موضوع هسته‌ای ایران و مذاکرات مسکو اگر بحث نخست لاوروف با مسئولان ایرانی نبود، اما اهمیت کمتری از موضوع سوریه نداشت.

*نشست مسکو:

۲۹ خرداد – ۱۸ و ۱۹ ژوئن، هفتمین مرحله مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ روی میز مسکو دنبال شد و این انتظار وجود داشت که روسیه با ارائه دستور کاری مشخص روند گفت‌وگوها را هدایت کند.

پایان روز بلند مسکو هم پایان مذاکرات ایران و ۱+۵ را رقم نزد و ۲ طرف این بار در انتظار برگزاری نشست های کارشناسان فنی و معاونان خود در۱۳ تیر و به میزبانی استانبول برای فراهم کردن زمینه برگزاری نشستی دیگر ماندند.

کاترین اشتون مذاکره کننده ارشد گروه ۱+۵ در پایان دوروز مذاکرات فشرده ۲ طرف با اعلام این که «فاصله عظیمی بین مواضع دو طرف وجود دارد، افزود: اما در نهایت به این توافق رسیدیم که سطحی برای کار کارشناسی تعریف کنیم تا به گروه ۱+۵ کمک کند حرفهای ایران را بفهمد و حرفهای ما را هم به آنها بزند.»

سعید جلیلی نیز در پایان مذاکرات مسکو گفت: «دیدگاه‌هایمان صریح و واضح بیان شد. تأکید کردیم غنی سازی اورانیوم حق مسلم ملت ایران است. غنی سازی برای مصارف صلح‌آمیز در همه سطوح حق مسلم است. آنها امروز در معرض یک انتخاب هستند که بخواهند از مسیرهای بن بست گذشته خارج شوند و در مسیری که همکاری با ملت ایران است، گام بردارند.

مذاکره کننده ارشد ایران ادامه داد: هیچ منطقی برای مقابله با مسیر پیشرفت ملت ایران وجود ندارد. امیدواریم این فرصت موجب شود آنها بتوانند با استفاده از بحث‌های جلسات کارشناسی مسیر صحیح را انتخاب و از مسیر بن بست گذشته خارج شوند. آمادگی داریم در جلسات کارشناسی، هم به لحاظ فنی و هم به لحاظ حقوقی و سیاسی با منطق روشن حقانیت مواضع ایران را به خصوص در فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای بیان کنیم.»

یکی از مهمترین ویژگی‌های گفتگوهای مسکو این بود که هیئت ایرانی بیشترین زمان این دور از مذاکرات را به خود اختصاص داد تا دیدگاه‌های خود را به طور تفصیلی برای طرف مقابل تشریح کند. با توجه به همین موضوع بود که دیپلمات‌های کشورمان با تاکید بر حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم، به طور مستدل و با استفاده از اسناد حقوقی، مبانی رفتار ۱+۵ در قبال ایران از جمله قطعنامه‌های شورای امنیت را به چالش کشیدند تا به طرف غربی ثابت کنند بسیاری از خواسته‌های آنها خلاف و غیرقانونی است از این رو باید متوقف شود.

علاوه بر این موضوع،‌ بر اساس توافقات استانبول ۲ و گفت‌وگوی معاونان دو طرف در ژنو، ایران چارچوب جامعی را به طور دقیق به طرف غربی ارائه کرد. البته این چارچوب در بغداد نیز ارائه شده بود، اما در مسکو به طور تفصیلی و دقیق در اختیار نمایندگان شش کشور درگیر در مذاکرات با ایران قرار گرفت که شامل پنج محور اصلی بود؛ ۱٫ اصول راهنمای مورد توافق دو طرف، ۲٫ اهداف، ۳٫ موضوعات، ۴٫ ساختار شکلی فرآیند گفت‌وگوها و ۵٫ گام‌های متقابل دو طرف که باید برداشته شود.

ویژگی این دور از مذاکرات این بود که مباحث، محتوایی و سنگین بود و جدی‌تر و فراتر از همیشه مطرح شد. همین امر موجب ناتمام ماندن گفتگوها شد چراکه طرف مقابل برای بررسی ایده‌های تفصیلی ایران که به صورت مکتوب ارائه شده بود، نیاز به زمان داشت. از این رو بود که بحث بیشتر درباره نظرات ایران به جلسات کارشناسی موکول شد تا با توجه به ماحصل این نشست‌ها، درباره برگزاری دور بعدی مذاکرات ایران و ۱+۵ تصمیم‌گیری شود.

بدین ترتیب ماراتن مذاکرات مسکو نیز پایان یافت، درست با همان نتیجه‌ای که مذاکرات استانبول و بغداد پایان یافته بود، ادامه مذاکرات در آینده؛ با این تفاوت که در این دور، حتی مکان بعدی نیز مشخص نشده بود.

*ادامه اتهامات مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص فعالیت‌های مشکوک در سایت نظامی پارچین همزمان با نشست‌های کارشناسی

اول تیر ۹۱ خبرگزاری رویترز خبر داد که یوکیا آمانو در بوداپست پایتخت مجارستان در کنفرانس خبری خود پس از دیدار با نخست وزیر این کشور گفت است که ما مطلعیم که فعالیت‌هایی در سایت پارچین در حال انجام است و نگران هستیم که این [فعالیت‌ها] به فعالیت‌های راستی آزمایی اختلال وارد کند.

آژانس خرداد ماه ۹۱ مدعی شد بر اساس تصاویر ماهواره‌ای به دست آمده از سایت پارچین به این نتیجه رسیده است که فعالیت‌هایی در این سایت جریان دارد که احتمالا نشان می‌دهد ایران در حال انجام اقدامات پاکسازی است.

*نشست های فنی در استانبول

نشست فنی کارشناسان هسته‌ای ایران و غرب که در استانبول و ۱۳ تیرماه برگزار شد و ۴ مرداد نیز به عنوان زمان نشست علی باقری و هلگا اشمیت، معاونان سعید جلیلی و کاترین اشتون، رایزنان هسته‌ای ایران و ۵+۱ تعیین شد.

پیش از برگزاری این نشست مایکل مان، سخنگوی کاترین اشتون در بیانیه‌‌ای گفت که معاونان جلیلی و اشتون درصدد هستند تا بررسی کنند که چگونه اختلاف‌های طرفین را می‌توان کاهش داد. هدف این نشست بررسی چگونگی کم‌کردن شکاف‌های موجود در مواضع طرفین و چگونگی پیشبرد این فرایند رو به جلوست.

*موضوع هسته‌ای ایران از گفت و گوهای دیپلماتیک به سمت مذاکرات فنی و حقوقی بین ایران و آژانس سوق داده شد

از دیدار باقری و اشمیت نیز نتیجه روشنی حاصل نشد به طوری که پس از آن موضوع هسته‌ای ایران از گفت و گوهای دیپلماتیک به سمت

مذاکرات فنی و حقوقی بین ایران و آژانس سوق داده شد و این بار تیم آمانو در چارچوب پیگیری ادعاهای مطالعاتی خود در خصوص بعد نظامی فعالیت‌های اتمی ایران، تلاش خود را برای فشار بر تهران آغاز کردند.

در این راستا و بر اساس گزارش‌های آمانو که هر ۳ ماه در خصوص فعالیت های هسته‌ای ایران به شورای حکام داده می‌شود، این فشارها دنبال شد.

تهران مانند گذشته شرط همکاری با آژانس و اجازه بازدید از پارچین را تدوین یک مدالیته جامع و ساختارمند عنوان کرد.

بر همین اساس ایران و آژانس در بهمن و اسفند سال ۹۰، اردیبهشت، خرداد، شهریور،آذر، دی و بهمن ماه ۹۱ با یکدیگر بر سر تهیه مدالیته و چارچوبی برای حل و فصل موضوعات باقی‌مانده بر سر برنامه هسته‌ ای ایران مذاکره کرده‌اند، اما هنوز به توافقی بر سر چگونگی حل و فصل موضوعات دست پیدا نکرده‌اند.

در رابطه با موضوعات فنی میان ایران و آژانس، یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اول خرداد سال جاری در سفری یک روزه به تهران درباره درخواست‌های آژانس از ایران به ویژه اجازه بازدید و بازرسی بازرسان از سایت نظامی پارچین با مقامات کشورمان دیدار و گفت‌وگو کرد.

پس از دیدار مدیرکل آژانس با مقامات ایرانی، دور دیگری از مذاکرات اواخر خرداد ماه سال جاری برگزار شد.

ایران همواره تاکید دارد که موضوعات و سوالاتی که آژانس درباره برنامه هسته ای ایران مطرح کرده باید در چارچوب یک برنامه عمل مشخص به توافق برسد تا پس از آنکه ایران به آنها پاسخ داد و ابهامات رفع شد به ادعای برخی کشورها و ارایه اسناد ادعایی، موضوعاتی که قبلا طرح و به آنها پاسخ داده شده است دوباره طرح نشود.

ششمین، هفتمین و هشتمین دور از مذاکرات ایران و آژانس آذر، دی و بهمن ماه سال جاری در تهران برگزار شد.

ایران به عنوان عضو آژانس اصرار دارد مشابه مدالیته (برنامه عمل) ۲۰۰۷ برای پایان دادن به آنچه از سوی آژانس مطالعات ادعایی نامیده می‌شود، تدوین و توافق شود. این در حالی است که آمریکا و برخی کشورهایی که مدعی دستیابی به اسنادی علیه برنامه هسته‌‌ای ایران هستند آژانس را به شدت از توافق بر سر یک مدالیته مشابه مدالیته ۲۰۰۷ پرهیز داده‌ و عملا تاکنون مانع حل و فصل مسایل میان ایران و آژانس شده‌اند.

*تدوین مدالیته جامع پیش شرط غیر قابل بازگشت ایران برای اجازه بازدید از سایت نظامی پارچین

در نوامبر ۲۰۱۱ آژانس بین‌المللی اتمی با وجود این که ایران به ۶ سئوال مطرح شده، بر اساس مدالیته ۲۰۰۷ پاسخ داده بود و در حالی که انتظار می‌رفت پرونده ایران به حالت عادی باز گردد، گزارشی منتشر کرد که حاوی ادعاهای جدید درباره وجود بعد نظامی در برنامه هسته‌ای ایران بود و خواستار پاسخگویی تهران به آن شد.

در گزارش نوامبر ۲۰۱۱ و بر اساس ادعای موسسه آمریکایی، علوم و امنیت بین‌الملل (ISIS) عنوان شد که تهران در پارچین محفظه‌های بزرگی ساخته است که در آنها آزمایش های انفجاری با قدرت بالا انجام می‌دهد.

ادعایی که در سال ۲۰۰۰ نیز مطرح شده بود و بازرسان آژانس در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵، ۲ بار از پارچین بازدید کردند و در نهایت نیز البرادعی دبیرکل وقت آژانس در گزارش خود که آبان ماه ۸۴ منتشر شد عنوان کرد که «ایران به آژانس درباره ساختمان‌های درخواست شده در منطقه مورد علاقه آژانس اجازه دسترسی داده و نمونه برداری انجام شد. آژانس هیچ فعالیت غیرمعمول در این ساختمان‌ها پیدا نکرده است.»

ایران ورود به این مباحث را مشروط به تنظیم و قبول یک مدالیته میان ایران و آژانس کرد تا بر اساس این مدالیته وظایف و تعهدات هر یک از ۲ طرف در هر مقطع مشخص شود. بر همین اساس بود که، دور جدید مذاکرات تهران و آژانس، از بهمن ۹۰ آغاز شد.

آن‌چه که ایران در تدوین مدالیته جدید دنبال می‌کند شبیه به مدالیته ۲۰۰۷ است، همان چیزی که آمریکا، به شدت از تکرار آن نگران است (ایران در مدالیته ۲۰۰۷ به ۶ سئوال آژانس پاسخ داد، اما آمریکا بر خلاف توافق ایران و آژانس بحثPMD ابعاد نظامی ادعایی را مطرح کرد) و به هر شکل سعی دارد آژانس را از چنین توافقی دور سازد.

چرا که اگر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر سر مدالیته به توافق برسند و ایران بر اساس این مدالیته مرحله به مرحله به پرسش‌های آژانس پاسخ دهد و در نتیجه ادعاها و نگرانی‌های آژانس برطرف شود پرونده ایران باید از شورای امنیت به شورای حکام ارجاع داده شده و در نتیجه تحریم‌های شورای امنیت نیز برطرف شود.

درست پیش از آغاز نشست ۲۷ دی ماه تهران موسسه آمریکایی علوم و امنیت بین‌الملل با انتشار گزارشی مدعی شده است که ایران می‌تواند در اواسط سال ۲۰۱۴ اورانیوم تسلیحاتی کافی برای ساخت یک بمب و یا تعدادی بیشتر از آن را تولید کند. بر همین اساس آمریکا و متحدینش باید تحریم‌ها علیه تهران را پیش از رسیدن ایران به این نقطه تشدید کنند.

بنا بر گزارش رویترز این موسسه در گزارش خود به باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا توصیه می‌کند که اعلام کند آمریکا برای پیشگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی به اقدام نظامی دست خواهد زد.

حال ایران با توجه به تجربه همکاری‌های گذشته آژانس، به دنبال این است که این‌بار با آژانس بر سر اجرای مدالیته الزام آور به توافق برسد تا مجددا وارد بازی جدید آمریکا و همپیمانانش در شورای حکام نشود.

بر این اساس ایران این حق را برای خود قائل است که بداند محدوده سئوالات و ابهامات آژانس تا کجاست و کی به پایان می‌رسد و آیا در قبال همکاری امتیازی خواهد گرفت؟ آیا پرونده ایران از شورای امنیت به آژانس باز خواهد گشت و به حالت عادی باز می‌گردد؟

*همچنان عدم توافق بر سرمدالیته

هفتمین و هشتمین دور گفت‌وگوهای ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به میزبانی تهران و در محل سازمان انرژی اتمی برگزاری شد بدون کسب نتیجه به پایان رسید. هرمان ناکارتس، معاون یوکیا آمانو در امور پادمان‌ها ریاست هیئت فنی و کارشناسی آژانس و علی‌اصغر سلطانیه ریاست هیئت ایرانی را برعهده داشتند.

پس از انتخابات آمریکا و تمدید ریاست جمهوری اوباما برای ۴ سال دیگر، رسانه‌های خارجی به نقل از دیپلمات‌های غربی خبر از برگزاری احتمالی نشست ایران و ۱+۵ در ژانویه ۲۰۱۳ دادند، به نظر می‌رسید که مذاکرات پشت پرده بین نماینده اشتون و جلیلی در این مدت قطع نشده بود و هر چند گاهی تماس‌هایی در خصوص ازسرگیری گفت و گوها دنبال می‌شده است.

*صالحی در مونیخ خبر از نشست آلماتی داد

۱۵ بهمن علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه ایران در حاشیه کنفرانس مونیخ در گفت‌وگو با خبرنگاران بیان کرد: خبر خوشی دارم. روز گذشته شنیدم که گروه ۱+۵، ۲۵ فوریه در قزاقستان گردهم خواهند آمد.

وی همچنین بیان کرد که این امکان وجود دارد که کشورش پیشنهاد مذاکره دو جانبه با آمریکا را که از سوی جو بایدن معاون رییس جمهور آمریکا در مونیخ مطرح شده بپذیرد. اگر نیت صادقانه طرف مقابل مشخص شود به این مساله با جدیت نگاه خواهیم کرد.

وی با اشاره به اینکه ایران معتقد است بهتر است دشمنانت را به دوستانت تبدیل کنی افزود: اما ما اهمیت زیادی برای استقلال‌مان قائل هستیم.

*آغاز جنگ روانی علیه ایران در آستانه مذاکرات

درست ۵ روز پیش از آغاز نشست آلماتی آمانو طبق روال گذشته گزارش ۳ ماهه اخیر خود خود را ارائه کرد. این در حالی بود که همگان بر این امر واقف هستند که محتوای اینگونه گزارش‌ها بر فضای نشست آلماتی تاثیر گذار است.

در این گزارش ۱۲ صفحه‌ای یوکیا آمانو مدیرکل آژانس گزارش برای اولین بار از آغاز نصب نسل جدید سانتریفیوژها از سوی ایران در نطنز خبر داد.

وی در گزارش خود در عین حال با اشاره به اینکه به هیچ توافقی با ایران برای پرداختن به ابعاد احتمالی برنامه هسته‌ایش نرسیده‌اند درخواست‌های آژانس در این باره را تکرار کرد.

مدیر کل آژانس همچنین خبر داده که میزان ذخایر اورانیوم غنی شده ۵ درصدی ایران به ۸۲۷۱ کیلوگرم و ۲۰ درصدی به ۲۸۰ کیلوگرم افزایش یافته است که ایران مقدار ۱۱۳ کیلو از اورانیوم ۲۰ درصد را به سوخت تبدیل کرده است.

تبدیل اورانیوم ۲۰ درصد به سوخت احتمال استفاده از آن در ساخت سلاح هسته‌ای را به مقدار زیادی کاهش می‌دهد.

این در حالی بود که در واکنش به این گزارش آمریکا و رژیم صهیونیستی ابراز نگرانی کردند.

در همین حال و در همان زمان رویترز به نقل از ویکتوریا نولاند سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نوشت که اقدام ایران مبنی بر نصب سانتریفیوژهای پیشرفته یک گام تحریک کننده است.

*نشست آلماتی ۱

۲۷ و ۲۸ بهمن‌ماه شش کشور در مذاکرات قزاقستان در چارچوب یک بسته پیشنهادی جدید، به طرح پیشنهادی ۹ ماه قبل ایران در مسکو پاسخ دادند، پاسخی که سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران آن را واقع‌بینانه‌تر از گذشته دانست، اما کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا حاضر نشد در کنفرانس خبری خود پس از مذاکرات آلماتی، چیز زیادی در خصوص مفاد پیشنهاد شش کشور ارائه کند.

در خلال مذاکرات مایکل‌مان سخنگوی اشتون در جمع خبرنگاران عنوان کرد که نباید انتظار یک توافقنامه را از دیدار‌های آلماتی داشته باشیم؛ همین که اراده برای تغییر دیده شود، در این باره گام مثبتی برداشته شده است.

این در حالی بود که برخی رسانه‌های غربی نیز از سه پیشنهاد غرب به ایران خبر دادند. این سه پیشنهاد در قالب کاهش تحریم‌ها در حوزه مبادلات فلزات گرانبها، پتروشیمی و مبادلات بانکی بوده است.

با وجود این که در پایان مذاکرات آلماتی دو طرف به توافق رسیدند تا ۱۶ فروردین ۹۲، مجددا در آلماتی بر سر میز مذاکرات بنشینند، اما قرار شد تا کارشناسان ۲ طرف، ۲۸ اسفند ۹۱، در استانبول با یکدیگر دیدار کنند و در خصوص پیشنهادات مطرح شده در آلماتی از سوی ۲ طرف در ابعاد فنی، حقوقی و سیاسی به بحث و تبادل نظر بپردازند و در نهایت سر فصل مذاکرات آلماتی ۲ را آماده کنند.

*مذاکرات آلماتی ۲

دومین نشست ایران و گروه ۵+۱ در آلماتی، ۱۶ فروردین ماه در محل هتل «اینترکنیننتال» این شهر برگزار شد.

در نشست آلماتی ۲، گروه ۵+۱ به صورت یک طرفه از ایران خواست تا غنی سازی را متوقف و سایت فردو را تعطیل کند، این در حالی بود که به هیچ عنوان حاضر به لغو تحریم‌های یک جانبه نشد.

این نشست در ۶ جلسه ۴ ساعته برگزار شد و در پایان مذاکرات هر چند که نمایندگان چین و روسیه بر مثبت بودن مذاکرات صحه گذاشتند، اما کاترین اشتون عنوان کرد که برای نتیجه گیری باید با وزرای خارجه ۶ کشور به بحث و مشورت بپردازد و در نهایت نتیجه را به دکتر جلیلی اعلام کند.